QADIMIY DUNHUAN SHAHRI – G’ARB VA SHARQ ORASIDA
Keywords:
Xitoyda buddizm, Ipak yo‘li, Mahayana buddizmi, Tang sulolasi, Bodhisattva, Guan-yin, Dunxuan g‘orlari, Buddist san’ati, Xitoy madaniyati, Buddist falsafasi, Amitofo, Maytreya, Vey Moze, Buddizm ta’siri.Abstract
Dunxuan – qadimiy Ipak yo‘lining muhim markazlaridan biri bo‘lib, u Sharq va G‘arb o‘rtasidagi madaniy, savdo va diniy almashinuvning strategik nuqtasida joylashgan. Shahar Xitoy sivilizatsiyasi, Markaziy Osiyo, Hindiston va Yaqin Sharq madaniyatlarining kesishgan joyida joylashgani bois, u nafaqat iqtisodiy markaz, balki bilim va san’at maskani sifatida ham mashhur bo‘lgan. Tadqiqotda Dunxuanning jahon sivilizatsiyasidagi o‘rni, uning Ipak yo‘lidagi strategik ahamiyati, Mogao g‘orlari san’ati va Dunxuan qo‘lyozmalarining tarixiy-madaniy merosi o‘rganiladi. Shuningdek, buddaviylik, daosizm, manixeylik va zardushtiylik kabi turli diniy ta’limotlarning bu hududda tarqalishi va o‘zaro ta’siri tahlil qilinadi.Dunxuan Sharq va G‘arb o‘rtasidagi bilim almashinuviga katta hissa qo‘shgan bo‘lib, uning arxeologik yodgorliklari bugungi kunda ham olimlar e’tiborini jalb etmoqda. Ushbu tadqiqot qadimiy Dunxuan shahrining tarixiy va madaniy jihatlarini chuqurroq ochib berishga qaratilgan bo‘lib, uning jahon sivilizatsiyasidagi o‘rnini yoritadi.
References
1. Duan Vensze. Dunxuan san’ati ocherklari Lanchjou, 1994.
2. Ouyan Lin, Shi Vey-syan. Dunxuan bezagi Shanxay, 1995.
3. Chen Chuansi. Xitoy san’atida "tog‘-suv" janri Nankin, 1988.
4. Yunlyanda. Xitoy tasviriy san’atidan ma’ruzalar. 50-ma’ruza Xanchjou, 1995.
5. Chjay Szunchju. Din. San’at. Tarix. Hofei, 1987.
6. Chjan Yan Yuan. Tan davri san’ati durdonalari.
7. Kun Sinmyao, Chjan Pin. Xitoy va Yevropa tasviriy san’atining qiyosiy tahlili Jingnan, 2002.
8. Chen Chjidun. Istoriya kitayskogo iskusstva dinastiy Suy i Tan Trudi akademii xudojestv Dunxuana. 1999.
9. Fan Szinshi. Dunxuan san’ati Nankin, 2000-yil.
10. In Shennin. Tan davri qabrlari devoriy yozuvi Sian, 1991.
11. Chjou Szyumo. "Lo Yan Ji Lan shahriga sayohat"ga sharhlar Pekin, 1963-yil.
12. Tan Syuy Szan Byan Szi. DaTansiyuyga sayohat.
13. Szi Syanlin. Da Tan Siyuyga sayohat izohlari Pekin, 1985-yil.
14. Xe Shichje. Bey Chjao sulolasining Dunxuan shahridagi Mogao g‘ori va tafakkur g‘oyalari Lanchjou. 1982.
